نمایش مبدأ برای اقدامات پیامبر (ص) پس از ورود به مدینه

از دانشجو انتظار می رود پس از مطالعه این فصل بتواند:
از دانشجوی محترم انتظار می رود برای تکمیل تحقیق خود در این بخش:
# حکمت بنای مسجد در مدینه به عنوان یکی از اولین کارهای پیامبر (ص) در مدینه را بیان دارد.
# درباره تشکیل حکومت اسلامی پیامبر (ص) در مدینه و شاخصه های آن، توضیح مختصری ارائه دهد.
# علت پیمان برادری بین مسلمانان و نکات آن را تبیین کند.
# پیمان های منعقد شده پیامبر (ص) با مردم مدینه را بشمارد و اهداف آن را ذکر کند.
# درباره دیگر اقدامات پیامبر (ص) در مدینه توضیحاتی بیاورد.

از پیامدهای مهم هجرت پیامبر(ص) بر روند گسترش اسلامی در زمینه سیاسی تشکیل حکومت اسلامی در مدینه بود. که آن حضرت به عنوان رهبر حکومت در رأس آن قرار داشت. اسلام آمده بود تا خود را عرضه کند و در دنیای بشریت در سه حوزه مرتبط با هم به تفسیر بنشیند و مشکلات زمان را از زبان وحی بیان کند. این سه حوزه انسان، حکومت و تمدن بود.

پیامبر در مکه نخستین مرحله را با تشکیل امت اسلامی طرح‏ریزی نمود، اما در مدینه آن‏را به صورت کلی و حقیقی به جهان آن روز عرضه نمود. بدینسان که طرح مسائل انسانی و اجرای احکام دینی بدون تشکیل حکومت نمی‏توانست به درستی حل گردد، بنابراین پیامبر(ص) بعد از تشکیل امت اسلامی در سرزمین مدینه به انجام دومین مرحله که همانا تشکیل حکومت اسلامی بود، مبادرت ورزیدند.

در مکه پیامبر(ص)هیچ‏گاه فرصت نیافتند تا قوانین و مقررات اسلامی را در قالب یک ساختار حکومتی ارائه دهند. اما با استقرار در مدینه به جهان آن روز اعلام کردند که دین اسلام تنها مجموعه‏ای از مقررات دینی نیست، بلکه در عین حال متضمن تأسیس جامعه و حکومت مستقلی است که دارای نظام حکومتی، قوانین و نهادهای خاص خویش می‏باشد.

==علت تأسیس حکومت(ضرورت تشکیل حکومت اسلامی)و اهداف:==
درباره لزوم تشکیل حکومت اسلامی چند چیز مورد نظر است:
# برقراری توحید و نفی شرک.
# لزوم اجرای احکام اسلامی.
# تأمین استقلال جامعه اسلامی.

حضرت محمد(ص)که در همان ابتدای رسالتش، خویش را فرستاده خدا معرفی کرد، و اعلام نمود که خداوند یکی است و از همه قدرت‏ها بالاتر است، در صورت اجرای دستورات الهی و اجرای عدالت به بهشت وعده می‏داد، اما هیچگاه حاضر نشدند که این پیام الهی را پنهان دارند که خداوند به او دستور تشکیل حکومت «دولت» به عنوان یک پیام اصلی را داده است.

منظور از حکومت اسلامی در رسالت پیامبر اسلام‏ - و دیگر پیامبران- به معنی فرمان‏برداری مانند دیگر حکومت‏ها و حل پاره‏ای مسائل سیاسی نیست، بلکه در این زمینه مقصود از حکومت اسلامی تشکیل ساختاری دینی - سیاسی است که رهبر آن به عنوان یک امام قابل فرمان‏برداری و اطاعت باشد. بنابراین تشکیل حکومت در اسلام امری ضروری است، که هم شرع اسلام و هم عقل بر وجود آن تأکید دارد. پیامبر(ص) هم با توجه به تأکید این دو (عقل و شرع) پس از تحمل مشقت‏های بسیار و رنجهای طاقت‏فرسا که از ناحیه سرکشان و ستمگران قریشی و دیگر عربها بر ایشان وارد شد، حکومت اسلامی را بر پا داشتند. و رهبری آن را بر عهده گرفته و ارزشهای والای انسانی را در زمین حاکم نمودند، و حق و عدالت را در میان مردم اجرا کردند، تا مردم بتوانند در سایه حکومت اسلامی با راحتی، آسایش و گشایش به زندگی خود ادامه دهند.

حکومت اسلامی برخلاف دیگر حکومت‏های هم عصر خود، تنها تشکیلاتی اداری - نظامی نبود که به فکر استقرار قدرت و گسترش قلمرو خویش باشد، بلکه دولتی مبتنی بر تفکر و عقیده اسلامی است. و همین اشتراک در عقیده دینی یک اتحاد سیاسی به وجود می‏آورد که مبتنی بر وحدت فکری و اندیشه‏ای استوار بود. حکومت تأسیس شده مدینه در حالیکه مبنای عقلی و دینی داشت، حاوی مظروفی مهم به نام اسلامی بود، به عبارت دیگر: حکومت اسلامی قالبی شد برای اسلام که در آن، قطع‏نظر از ویژگیهای نژادی و ملیتی خاص هر یک از مسلمانان، یک وحدت زبانی، نژادی و اقلیمی وجود داشت که مبتنی بر یک وحدت دینی - عقیدتی بوده است.

پیامبر(ص)می‏دانستند که برای گسترش اسلام در شبه جزیره عربستان و اجرای قوانین الهی در میان امت اسلامی در مدینه، بیش از هر چیز نیاز به یک ساختار حکومتی احساس می‏شود. گروه‏های قومی متعدد، حضور عده کثیری از یهودیان در مدینه، به ویژه تضادهای اقتصادی که در طول دوره‏های پیش بین یهودیان و ساکنان مدینه (اوس و خزرج) ایجاد شده بود، ایشان را مصمم به تشکیل حکومت نمود. سندی که پیامبر(ص)بعد از ورود به مدینه با ساکنان این شهر منعقد نمود، مبنای قانون حکومتی شد که هدف از آن ایجاد اتحادی بین ساکنان شهر شد، به‏طوری که همه ساکنان در هنگام منازعه با دیگر افراد حاضر در شهر، به داوری رهبری حکومت اسلامی که پیامبر(ص)بود، گردن نهادند.

==چرا پیامبر(ص) در مکه تشکیل حکومت ندادند؟==
# قدرت مادی سران شرک و نفوذ آنان در میان قبایل اطراف که با هر وسیله ممکن از تاسیس حکومت اسلامی در سرزمین مکه جلوگیری می کردند.
# چنانچه حضرت پیامبر در صدد تشکیل حکومت اسلامی در سرزمین مکه بر می آمدند، ملازم با جنگ و خونریزی بود و ایشان حاضر نبودند حرمت حرم به واسطه جنگ شکسته شود و در آن خون ریزی صورت گیرد.

.نوع حکومت پیامبر و تفاوت آن با سایر حکومت ها:
محور حکومت اسلامی، نه اراده فردی است و نه آراء اکثریت؛ آنچه جوهره و ذات حکومت اسلامی را قوام می بخشد اراده خداوندی است که هدفش تامین مصالح بندگانش می باشد. و این اراده به صورت وحی برای پیامبر نازل گردیده و دستورات کلی آموزه های اسلامی در قالب آن قواعد، رفتارهای حکومتی را برای ایشان تبیین می نمود و پیامبر بزرگوار اسلام (ص) مرحله به مرحله دستورات الهی را جنبه عملی بخشیده و به صورت قانون الزام آور در می آورد و در پوشش دستورات و فرامین، حالت اجرایی به آن می بخشید و شخص ایشان از طرف خداوند به عنوان حاکم واجب الاطاعت در این نوع از حکومت برای مردم معرفی گردیده و آنها ملزم به اجرایی کردن فرامین ایشان می گردیدند.

و لله ملک السموات و الارض و الله علی کل شیء قدیر.

در مورد نوع حکومتی که پیامبر(ص)تأسیس نمودند، باید توجه داشت که حکومت ایشان یک حکومت سیاسی صِرف نبوده است. «هرچند دارای یک سری وظایف سیاسی بود» اما بیش از همه در این حکومت؛ هدف، اعتلای مقام انسان به سعادت حقیقی و نزدیکی به خداوند بود، و همین وجه تمایز حکومت اسلامی با دیگر حکومت‏های هم‏عصر خود چون پادشاهی حبشه، ایران و امپراطور روم است. مهمترین بخش حکومت اسلامی را به هنگام تأسیس در مدینه، موضوع رهبری حکومت تشکیل می‏داد. حکومت اسلامی که برای امت اسلامی شکل گرفته بود، در همان ابتدا تحت رهبری پیامبر(ص)قرار گرفت. رهبری در حکومت اسلامی یکی از ارکان و اصول لازم برای بقای جامعه اسلامی تلقی گردید. و رهبری در رأس حکومت برای امت اسلامی به دیواری شبیه است که ثمرات باغ را از گزند دزدان مصون دارد و آن‏را سپری می‏دانند که تن کشور را از تیر خصم حفظ می‏کند.

==زمینه های تشکیل حکومت اسلامی:==
بیعت عقبه اول 1.

بیعت عقبه دوم 2.

هجرت به مدینه 3.

==ثمرات تشکیل حکومت اسلامی توسط پیامبر:==
الف. برقراری اتحاد میان مسلمین براساس این اندیشه که به عنوان امت واحده در تحت لوای یک حکومت اسلامی هستند.

ب. رهبری در حکومت اسلامی هم مانند تشکیل آن در همان ابتدا ضرورت دینی - عقلی پیدا نمود. و پیامبر(ص)در تمام دوران ده ساله حضورش در مدینه، با توجه به رسالتش که دعوت انسان به توحید و در نهایت رسیدن به سعادت و کمال بود، سعی کرد تا همواره به عنوان الگوی مناسب، مورد توجه مسلمانان عصر خود قرار بگیرد. بنابراین الگوپذیری از رهبری پیامبر در جامعه و حکومت اسلامی از دیگر خدماتی بود که تشکیل حکومت اسلامی در مدینه به ارمغان آورد. به‏طوری که در قرآن به این زمینه اشاره دارد آنجا که می‏فرماید: لقد کان لکم فی رسول اللّه اسوةٌ حسنةٌ.

==وظایف حکومت اسلامی:‏==
حکومت اسلامی پیامبر(ص)در مدینه وظایفی بر عهده داشت، که این وظایف نه‏تنها در دوره حیات ایشان اِعمال و اجرا می‏گردید، بلکه بعد از رحلت آن بزرگوار و با توجه به شرایط اجتماعی جامعه اسلامی، به عنوان مبنا برای حکومت مسلمین در سراسر تاریخ مطرح گردید. با توجه به مطالب گسترده در این زمینه، می‏توان وظایف دولت اسلامی در مدینه را در موارد ذیل خلاصه نمود:
* برقراری مساوات و برابری بر پایه عدل الهی، والاترین هدف و برترین آرمان حکومت اسلامی. همین آرمان با شدت و ضعف هایی که در طول تاریخ داشته همواره بخشی از وظایف حکومت در اسلام را تشکیل می‏داده است
* جنگ و جهاد در راستای دفاع از مراکز اسلامی و جلوگیری از هر نوع خون‏ریزی، قتل و فحشا
* تنظیم برنامه و اقدام برای عمران و آبادی جامعه اسلامی
* دادرسی به شکایات و اِعمال مجازاتهای شرعی، تقسیم درآمدهای ناشی از غنایم جنگی در میان مسلمین
* گسترش اسلام و ترویج آداب اسلامی در میان اعضای امت اسلامی
- در حکومت اسلامی، هر چیز بر پایه امور الهی بنا نهاده شده است، و مقصد هم نزدیکی به پروردگار است.